ઉત્તરાયણનો તહેવાર આવતીકાલે એટલે કે 14 જાન્યુઆરીએ દેશભરમાં ઉજવવામાં આવશે. પરંતુ શું તમે ક્યારેય જાણ્યું છે કે લગભગ દાયકાઓથી મકરસંક્રાંતિ હંમેશા 14 જાન્યુઆરીએ ઉજવવામાં આવે છે. જોકે, 2024 માં, તે 15 જાન્યુઆરીના રોજ ઉજવવામાં આવ્યો હતો. આજે અમે તમને જણાવીશું કે હોળી અને દિવાળીની જેમ મકરસંક્રાંતિની તારીખ કેમ બદલાતી નથી. દર વર્ષે ફક્ત ૧૪ કે ૧૫ જાન્યુઆરીએ જ કેમ ઉજવવામાં આવે છે? તો આવો જાણીએ ઉત્તરાયણ વિશેની કેટલીક રસપ્રદ વાતો.
૧૪ જાન્યુઆરીએ મકરસંક્રાંતિ
તમને જણાવી દઈએ કે વર્ષ 2025માં મકરસંક્રાંતિ 14 જાન્યુઆરીએ ઉજવવામાં આવશે. જ્યારે 2024માં આ તારીખ 15 જાન્યુઆરી હતી. પરંતુ એ નોંધવું યોગ્ય છે કે દાયકાઓથી, મકરસંક્રાંતિની તારીખ ફક્ત 14 જાન્યુઆરીએ જ આવે છે. જ્યારે ભારતના અન્ય તમામ તહેવારો અંગ્રેજી કેલેન્ડરમાં અલગ અલગ તારીખે આવે છે. આજે અમે તમને આ પાછળનું કારણ જણાવીશું.
મકરસંક્રાંતિ શું છે?
સૌ પ્રથમ, ચાલો જાણીએ કે મકરસંક્રાંતિ શા માટે ઉજવવામાં આવે છે. તમને જણાવી દઈએ કે મકરસંક્રાંતિનો સીધો સંબંધ પૃથ્વીના સૂર્યની આસપાસના પરિભ્રમણ સાથે છે. વાસ્તવમાં આ ચક્ર ૩૬૫ દિવસ અને ૬ કલાકમાં પૂર્ણ થાય છે. જ્યોતિષ અને ખગોળશાસ્ત્ર બંનેએ આ સમયગાળાને ૧૨ ભાગોમાં વહેંચ્યો છે. કેલેન્ડર મુજબ, આ ભાગો 12 મહિનાના હોય છે. જ્યોતિષ શાસ્ત્ર અનુસાર, આકાશના 12 ભાગો છે જેને રાશિચક્ર તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. આ રીતે સૂર્ય દર મહિને એક રાશિથી બીજી રાશિમાં જાય છે, જેને સંક્રાંતિ કહેવામાં આવે છે. તમને જણાવી દઈએ કે આ ઘટના દર મહિને 14 તારીખે અથવા તેની આસપાસ બને છે. તમને જણાવી દઈએ કે જ્યારે સૂર્ય પૃથ્વીની તુલનામાં આકાશમાં ધનુ રાશિમાંથી મકર રાશિમાં પ્રવેશ કરે છે, ત્યારે તે દિવસને મકરસંક્રાંતિ કહેવામાં આવે છે.
મકરસંક્રાંતિ ૧૪ જાન્યુઆરીએ કેમ આવે છે?
ચાલો તમને જણાવી દઈએ કે દરેક સંક્રાંતિનો દિવસ સૂર્યની ક્રાંતિ પર આધારિત હોય છે. વાસ્તવમાં આ તારીખ ફક્ત ૧૪ જાન્યુઆરીએ જ આવે છે. આ ઉપરાંત, ભારતના લગભગ તમામ તહેવારો ચંદ્ર કેલેન્ડર અનુસાર ઉજવવામાં આવે છે. આ જ કારણ છે કે આ તહેવારો દર વર્ષે અંગ્રેજી કેલેન્ડર મુજબ અલગ અલગ તારીખે આવે છે, પરંતુ મકરસંક્રાંતિનો સંબંધ સૂર્ય સાથે છે ચંદ્ર સાથે નહીં, તેથી તેની તારીખ સૌર કેલેન્ડર સાથે મેળ ખાય છે.
આટલા વર્ષોમાં તારીખ બદલાઈ ગઈ છે
મકરસંક્રાંતિની તારીખ ઘણી વખત બદલાઈ ગઈ છે. ઉદાહરણ તરીકે, ૧૯૦૦ થી ૧૯૬૫ ની વચ્ચે, મકરસંક્રાંતિ ૧૩ જાન્યુઆરીએ ૨૫ વખત ઉજવવામાં આવી હતી. પરંતુ તે પહેલાં પણ, મકરસંક્રાંતિ ક્યારેક 12મી તારીખે તો ક્યારેક 13મી જાન્યુઆરીએ ઉજવવામાં આવતી હતી. 2019 થી 15મી તારીખનો પણ સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે. તેથી, કેટલાક વર્ષોમાં, મકરસંક્રાંતિ ક્યારેક ૧૪મીએ તો ક્યારેક ૧૫મી જાન્યુઆરીએ ઉજવવામાં આવશે.
