અવકાશમાં ગુરુત્વાકર્ષણ નથી. આ સિવાય પૃથ્વી જેવું જીવન સહાયક વાતાવરણ નથી. હવે સવાલ એ ઊભો થાય છે કે શું અવકાશયાનમાં રહેનારા લોકો કે જીવો ગર્ભવતી થઈ શકે છે. જો હા, તો પછી જન્મેલો બાળક પૃથ્વી પર જન્મેલા બાળક જેવો જ હશે? ચાલો આજે આ સમાચારમાં તેના વિશે વિગતવાર જાણીએ.
અવકાશમાં પ્રજનન
વાસ્તવમાં, અવકાશમાં પ્રજનનની પ્રક્રિયા પૃથ્વી પરની પ્રજનન પ્રક્રિયાથી અલગ હોઈ શકે છે. તેની પાછળ ઘણા કારણો હોઈ શકે છે. પરંતુ મુખ્ય કારણ જગ્યાનું અલગ વાતાવરણ અને માઇક્રોગ્રેવીટી એટલે કે ઓછી ગુરુત્વાકર્ષણ છે. તેને આ રીતે વિચારો, પૃથ્વી પર ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન, ગુરુત્વાકર્ષણ મદદ કરે છે, જેમ કે ગર્ભનો યોગ્ય વિકાસ અને તેના શરીરના પેશીઓનું યોગ્ય વિભાજન. આ બધું ગુરુત્વાકર્ષણ પર પણ આધાર રાખે છે. પરંતુ જ્યારે કોઈ જીવ અવકાશમાં ગર્ભવતી બને છે ત્યારે ત્યાં નગણ્ય ગુરુત્વાકર્ષણને કારણે તેનો ગર્ભ યોગ્ય રીતે વિકાસ કરી શકતો નથી.
ગર્ભવતી હોઈ શકે છે
કેટલાક સંશોધનો અનુસાર, શુક્રાણુ અને ઇંડાનું જોડાણ એટલે કે ગર્ભાધાન અવકાશમાં સામાન્ય રીતે થઈ શકે છે. કારણ કે આ પ્રક્રિયા રાસાયણિક અને જૈવિક પ્રતિક્રિયાઓ પર આધારિત છે. તે ગુરુત્વાકર્ષણથી વધુ પ્રભાવિત નથી. પરંતુ, જ્યારે ગર્ભના વિકાસની વાત આવે છે, ત્યારે અવકાશમાં ગર્ભાવસ્થા પૃથ્વી પરની ગર્ભાવસ્થા કરતાં અલગ છે.
નાસાનું સંશોધન
તમને જણાવી દઈએ કે, 2009માં અમેરિકન સ્પેસ એજન્સી નાસાએ એક અભ્યાસ કર્યો હતો જેમાં જાણવા મળ્યું હતું કે અવકાશમાં ઉંદરના ભ્રૂણનો વિકાસ પૃથ્વી પર થતા વિકાસથી અલગ છે. ખાસ કરીને ગર્ભના હાડકા અને સ્નાયુઓ યોગ્ય રીતે રચાયા ન હતા. આ સંશોધનથી એ સ્પષ્ટ થયું કે જો ગર્ભવતી જીવ અવકાશમાં રહીને પોતાના ગર્ભનો વિકાસ કરવા માંગે છે, તો ગુરુત્વાકર્ષણની ગેરહાજરીને કારણે તે ગર્ભના વિકાસ માટે ઘાતક સાબિત થઈ શકે છે.
આ સિવાય જાપાને પણ આ અંગે સંશોધન કર્યું છે. 1990 ના દાયકામાં, જાપાન સ્પેસ એજન્સી (JAXA) એ પણ એક અવકાશ પ્રયોગ હાથ ધર્યો હતો જેમાં બેક્ટેરિયા (સી. એલિગન્સ) અને પ્રજનન કોષોનો અભ્યાસ કરવામાં આવ્યો હતો. આ પ્રયોગમાં એવું પણ જાણવા મળ્યું કે માઇક્રોગ્રેવિટીમાં કેટલાક કોષોનો વિકાસ પૃથ્વીની સરખામણીમાં સામાન્ય નથી.
